Praktijk Ger Hegger
31-10-2020

Biologische klok

Bioritme voor balans en energie.

Verken uw lichaamsklok, wat doet u het best wanneer? Alle planten, dieren en mensen hebben een klok in hun lijf. Die zit er niet voor niets. Een bloem weet dankzij de klok wanneer hij moet bloeien. De muis weet wanneer het veilig is om uit zijn holletje te kruipen. En het menselijk lichaam is bij het ontwaken klaar voor actie. Lichaamstemperatuur, hartslag en bloeddruk zijn weer op peil voor de rest van de dag.

Hartaanvallen gebeuren vooral ’s ochtends, terwijl atletiekrecords vaak aan het eind van de middag worden gevestigd. Geen toeval, want ons lijf heeft een 24‑uurs ritme. Dat wordt geregeld door ingebouwde biologische klokken. Zo kunnen we ziek worden van nachtdiensten. Eind 2008 kregen tien Deense verpleegkundigen met borstkanker een schadevergoeding. Uit epidemiologisch onderzoek blijkt dat wie gedurende twintig tot dertig jaar regelmatig in de nachtdienst zit een verhoogd risico heeft op borstkanker.

Onze biologische klok is gemaakt om gedurende de dag te knallen, om vervolgens ‘s nachts op te laden en te herstellen. Knoeien we met ons bioritme dan ga je natuurlijk niet dood, lijden zul je echter wel. Je krijgt te maken met psychologische verwarring en een verhoogd risico op chronische ziekten. 

Welke impact heeft deze biologische klok eigenlijk op ons lichaam?

We kennen de acht fasen van ons bioritme.

6.00 - 8.49 uur: Gevarenzone voor een hartaanval

  • Goed moment om te ontwaken
  • Meer kans op hartaanvallen
  • Mannen hebben hun testosteronpiek

Wees voorzichtig, dit is namelijk het moment van de dag waarop uw hart het meest kwetsbaar is. De bloedvaten zijn immers stroever en het bloed dikker en plakkeriger. Bovendien stijgt de bloeddruk. Alles samen zorgt dat voor een hoger risico op een hartaanval op dit moment van de dag. De productie van het slaaphormoon melatonine stopt en het lichaam maakt zich op om zich in gang te zetten. Het is nu geen goed moment om te sporten.

9.00 - 11.59 uur: U bent het meest alert

  • Een maximaal cortisolgehalte
  • Een maximale alertheid
  • Kortetermijngeheugen werkt het best

U bevindt zich wellicht op het werk en dat is een goede zaak. Plan uw moeilijkste taken op dit moment van de dag, want uw alertheid is groot aangezien het stresshormoon cortisol een natuurlijk hoogtepunt bereikt. We zijn doorgaans het meest productief voor de lunch en tests tonen aan dat het kortetermijngeheugen dan het beste werkt. Blijf bezig, want er komt een dipje aan...

12.00 - 14.59 uur: De biologische siësta

  • Een verhoogde maagactiviteit
  • Een dipje in de alertheid
  • Meer verkeersongevallen

Met een buik vol eten, is er een verhoogde activiteit in de maag. Dit veroorzaakt een dipje, maar tast ook de alertheid tijdens het autorijden aan. Zo is er een stijging van het aantal dodelijke verkeersongevallen vanaf 14 uur, vooral bij oudere mensen. Het is bovendien een slecht moment om alcohol te drinken omdat het je suffer maakt dan op elk ander moment van de dag.

13.00 - 17.59 uur: Ga sporten

  • Longen en cardiovasculair systeem functioneren het best
  • De lichaamstemperatuur piekt
  • Goed moment om te sporten

Werk uzelf in het zweet! De lichaamstemperatuur stijgt in de late namiddag en zorgt voor een natuurlijke opwarming van de spieren. Het hart en de longen werken beter en de spieren zijn zes procent sterker dan op hun laagste punt tijdens de dag. Sommige sporters gebruiken dit moment soms om een wereldrecord aan te vallen.

18.00 - 20.59 uur: Kijk uit met wat u eet

  • Geen goed moment voor een zware maaltijd
  • De lever kan het best om met alcohol
  • De intuïtie werkt beter

Klaar voor het avondmaal en daar kan best een aperitiefje bij, want de lever kan alcohol beter aan op dit moment. Wacht echter niet te lang om het eten op te scheppen, want het lichaam kan minder goed voedsel verwerken naarmate de nacht dichterbij komt. Er zijn aanwijzingen dat zware maaltijden op een laat tijdstip het risico op obesitas en diabetes doen stijgen.

21.00 - 23.59 uur: Klaar om te gaan slapen

  • De productie van melatonine wordt opgebouwd
  • De lichaamstemperatuur daalt
  • Een goed moment om te gaan slapen.

Bedtijd komt eraan. De pijnappelklier in de hersenen produceert nu volop melatonine om u te helpen de slaap te vinden. De lichaamstemperatuur daalt en de lichaamsklok laat u weten dat het tijd is om de zetel in te ruilen voor een bed. Bij ochtendmensen gebeurt dat iets vroeger dan bij avondmensen.

00.00- 2.59 uur: Het lichaam zet zichzelf uit

  • Het slaaphormoon melatonine piekt
  • De waakzaamheid en alertheid zijn minimaal
  • Het brein reinigt zichzelf en herinneringen zetten zich vast.

Het is meer dan ooit bedtijd. De hormonale veranderingen in het lichaam vertellen u dat u nu moet slapen. Het brein ontdoet zichzelf van alle afvalstoffen die zich gedurende een dagje zwaar nadenken hebben opgebouwd. De darmen zijn uitgeschakeld. Let op als u nu nog wakker bent. Het aandachtsniveau is immers heel laag. Vandaar dat nachtwerk niet zonder risico is.

3.00 - 5.59 uur: Het lichaam slaapt

  • Lage lichaamstemperatuur
  • Lichaam herstelt zichzelf

Het is het midden van de nacht en het lichaam is nog ver verwijderd van de waaktoestand. Het melatonineniveau is nog steeds hoog, maar begint te dalen naarmate de ochtend dichterbij komt. Uw lichaamstemperatuur is opvallend koeler dan op elk ander moment van de dag omdat de energie naar andere dingen gaat, zoals bijvoorbeeld het herstellen van de huid.

Meer lezen