Nachtrust

Slaaptekort ondermijnt vetverbranding en gewichtsverlies. Minder calorieën eten is nog steeds de meest toegepaste strategie om overgewicht kwijt te geraken. Het ligt voor de hand dat te veel eten tot extra kilo’s leidt, maar calorieën zijn slechts één kant van het verhaal. Pas op voor de valstrik van het ‘calorieën tellen’. Het is de nutriëntendichtheid die telt, niet de energiewaarde. Nutriënten zijn nodig voor alle stofwisselingsprocessen in het lichaam en hebben een enorme impact op de hormonale balans. Het zijn de hormonen die bepalen of je vet verbrandt of vet opstapelt.

Het is al langer geweten dat slaaptekort overgewicht in de hand kan werken. Een recent onderzoek dat gepubliceerd werd in het tijdschrift Annals of Internal Medicine onthulde een paar neuroendocriene veranderingen (afgifte van hormonen uit de hersenklieren) die in het lichaam plaatsvinden door slaapgebrek; 5,5 uur slaap vergeleken met 8,5 uur. Een korte nachtrust zorgde voor 55% minder vetverlies bij een caloriebeperkt dieet en verhoogde het verlies van spiermassa met 60%.
De deelnemers die te weinig sliepen hadden meer honger en hogere concentraties van ghreline, terwijl hun stofwisseling van rusttoestand en adrenalineconcentraties afnamen. Ghreline is een hormoon dat het energieverbruik doet afnemen, honger en voedselinname stimuleert en vetopstapeling en glucoseproductie verhoogt en dat is ongunstig.

Ook andere hormonen spelen een belangrijke rol bij het handhaven van een gezond gewicht: insuline, adrenaline, glucagon, groeihormoon, schildklierhormoon, oestrogeen, testosteron, DHEA ... werken nauw samen en moeten in balans zijn voor een gezonde stofwisseling, niet alleen voor een gezond gewicht. De hormonale balans wordt niet alleen beïnvloed door voeding, maar ook door beweging, slaap en stress.

Wetenschappers van de Amerikaanse Columbia universiteit (New York) hebben ook een verband ontdekt tussen slaaptekort en het ontstaan van diabetes. Studies hebben aangetoond dat kortslapers een verhoogde insulineresistentie hebben en een verminderde glucosetolerantie. Daardoor wordt het sympathisch zenuwstelsel geactiveerd, waardoor er teveel cortisol (het stresshormoon) 's avonds in het bloed terecht komt. Dit vermindert de opname van suikers in de hersenen. Meer slapen voorkomt dit ziekmakende diabetesmechanisme .

Volgens Britse wetenschappers kunnen mensen sterven door chronisch slaaptekort. Mannen en vrouwen die onvoldoende slapen hebben tweemaal zoveel kans om een hartaanval te krijgen. Om tot dat besluit te komen volgden de Britse onderzoekers 10.000 mensen gedurende een periode van 17 jaar. De proefpersonen die slechts 5 tot 7 uur per nacht sliepen zagen hun kans op hartproblemen en andere ernstige ziektebeelden drastisch toenemen. Wie minder dan 5 uur per nacht slaapt pleegt een regelrechte roofbouw op zijn lichaam en pleegt zachtjes zelfmoord. De onderzoekers geven toe dat het tekort aan slaap bij veel mensen verbonden is met hun te flexibel beroepsleven waar de natuurlijke regelmaat van dag en nacht bijna onmogelijk is geworden.
De Britten ontdekten nog een ander merkwaardig feit. Teveel slapen is ook niet goed voor de gezondheid. Mannen en vrouwen die meer dan negen uur per etmaal horizontaal doorbrengen sterven ook sneller. Het zijn hier niet hart- en vaatproblemen die aan de orde zijn, maar wel andere degeneratieve ziekten en kanker in het bijzonder.

De perfecte slaapkamer voor de beste nachtrust

Als je de kwaliteit van je nachtrust wilt verbeteren, kan je een aantal kleine veranderingen in je werkdag en slaaproutine aanbrengen. Maar ook de omgeving waarin je slaapt is van belang. De slaapkamer is een toevluchtsoord, de plek waar we ons zelf terugtrekken. In je ideale slaapkamer vind je de rust waar je af en toe even naar verlangt. Dat is erg belangrijk in onze tijd, waarin jagen en hectiek bij veel mensen het agenda bepalen. Gewoon even rust zal voor veel mensen een wereld van verschil betekenen.

Helaas zijn veel slaapkamers verre van ideaal om de beste nachtrust te garanderen. Sterker nog: soms schaden ze de slaap zelfs. Door te kijken naar je slaapkamer vanuit de zintuigen, kan je veel verbeteren. Meer weten (?), zie de perfecte slaapkamer.

Referenties en leestips

• Gezondheidsnet - De verschillende fasen van slaap, alle slaapstadia op een rij.
• Gezondheidsnet - Slaap jezelf gezond.
• The Optimist - De perfecte slaapkamer voor de beste nachtrust.
• Nedeltcheva AV, Kilkus JM, Imperial J et al. Insufficient sleep undermines dietary efforts to reduce adiposity. Ann Intern Med. 2010 Oct 5;153(7):435-41.
• James E. Gangwisch, PhD et al, Sleep Duration as a Risk Factor for Diabetes Incidence in a Large U.S. Sample Sleep, December 1st 2007
• Cappuccio FP, Stranges S, Kandala NB, Miller MA, Taggart FM, Kumari M, Ferrie JE, Shipley MJ, Brunner EJ, Marmot MG. : Gender-specific associations of short sleep duration with prevalent and incident hypertension: the Whitehall II Study. - Hypertension. 2007 Oct;50(4):693-700.