Gevarieerd eten

Waarom elke dag hetzelfde eten niet gezond is?

Het is een vaak gehoord advies dat je gevarieerd moet eten om gezond te blijven. Toch eten veel mensen elke dag ongeveer hetzelfde, omdat het gemakkelijk is of omdat het saai genoeg is om niet in de verleiding te komen om te veel te eten. Als je elke dag dezelfde gezonde voedingsmiddelen eet - bijvoorbeeld yoghurt met aardbeien als ontbijt, een salade als lunch en zalm met broccoli als avondmaal - kan dat toch niet ongezond zijn?

Toen de nadruk in de voedingsleer nog op de macronutriënten (koolhydraten, eiwitten, vetten), de micronutriënten (vitaminen, mineralen, spoorelementen) en vezels lag, was het vooral belangrijk dat je elke dag van elke voedingsgroep iets at. Dat was het oorspronkelijke idee van gevarieerd eten.

Bioactive stoffen
De laatste jaren wordt steeds meer belang gehecht aan de fytonutriënten, de bioactieve stoffen in plantaardig voedsel - polyfenolen, flavonoïden, isoflavonen, lignanen, stilbenen, fytosterolen, carotenoïden, xanthofyllen, triterpenen, ellagitanninen, fenolzuren, zwavelhoudende stoffen, enz. 
Elke groente- of fruitsoort of ander plantaardig voedingsmiddel bevat andere bioactieve stoffen. Als je elke dag broccoli eet, krijg je veel gezonde zwavelhoudende stoffen binnen, maar mis je een heleboel andere. Hetzelfde geldt voor fruit, noten, zaden, peulvruchten, granen, paddenstoelen, ed. Elk plantaardig voedingsmiddel heeft zijn eigen unieke voedingsprofiel.

Voor de darmflora
Maar er is nog een reden om zo veel mogelijk verschillende voedingsmiddelen te eten: de darmflora. Hoe gevarieerder je eet, hoe gevarieerder je darmflora wordt (meer verschillende soorten bacteriën). Hoe gevarieerder je darmflora, hoe gezonder je metabolisme. De bacteriën in de darm voeden zich niet allemaal met dezelfde nutriënten. Sommige bacteriën voeden zich met koolhydraten of vezels, andere met eiwitten. Als je eenzijdig eet, krijgen bepaalde bacteriën te veel en andere te weinig voedsel. Dat betekent dat sommige bacteriën zich sterk kunnen vermenigvuldigen en andere afsterven. Verschillende bacteriën hebben verschillende taken, zoals het moduleren van de immuniteit, het remmen van inflammatie, het controleren van de bloedsuikerspiegel, het reguleren van honger en verzadiging, de afbraak en opname van voedingsstoffen, de activiteit van genen, enz. Een bacterieel onevenwicht - verstoorde darmflora, dysbiose - is gelinkt aan metabole aandoeningen, zoals overgewicht, diabetes, chronische ontsteking en kanker. 
Een gezonde, gevarieerde darmflora is ook belangrijk om de bioactieve stoffen en nutriënten uit de voeding om te zetten in nog actievere stoffen.

Vezels voor gezonde darmen bij nageslacht

Vezelarm dieeten hebben een negatief effect op de bacteriesoorten. Verschillende types darmbacteriën raken bij gebrek aan de juiste voeding zo schaars dat ze niet meer op een goede manier worden doorgegeven aan de volgende generatie en dreigen zo uit te sterven. Deze kunnen binnen een generatie nog hersteld worden door weer de juiste vezels te gaan eten. Als generaties lang vezelarm gegeten wordt dan zijn de bacteriesoorten uit de darm verdwenen. Dit concludeerden onderzoekers uit Stanford, Harvard en Princeton University na een onderzoek met muizen. 

Westerse voeding (hoog in vet en koolhydraten, laag in plantaardige vezels) zorgt op de lange termijn voor verschuivingen in de structuur van de microbiële gemeenschap in de darm. Bacteriën die in overvloed aanwezig waren onder invloed van een traditioneel dieet rijk aan plantaardige vezels, kunnen bij gebrek aan vezels in diversiteit en aantal verminderen. Dat heeft gevolgen voor de werking van het immuunsysteem en de stofwisseling.

Om alsnog de bacteriesoorten te herstellen moeten deze ontbrekende bacteriën weer aan de darm toegevoegd worden in combinatie met het eten van de juiste vezels. Het eten van goede vezels doe je dus niet alleen voor jezelf maar ook voor je (toekomstige) kinderen. 

Bronnen

• Belizário JE, Napolitano M1. Human microbiomes and their roles in dysbiosis, common diseases, and novel therapeutic approaches. Front Microbiol. 2015 Oct 6;6:1050.
• Shenderov BA. Metabiotics: novel idea or natural development of probiotic conception. Microb Ecol Health Dis. 2013 Apr 12;24.
• Platvorm voor voedingsgeneeskunde